Dit jaar is het twintig jaar geleden dat het UNESCO verdrag voor de Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed is gesloten. Daarom is dit jaar het thema ‘Levend erfgoed’ gekoppeld aan Open Monumentendag. We kunnen immaterieel erfgoed – oftewel levend erfgoed – omschrijven als de culturele gebruiken, tradities en ambachtelijke vaardigheden die mensen van huis uit hebben meegekregen, die zij zich eigen hebben gemaakt en die zij op hun beurt weer willen doorgeven. Dit immateriële erfgoed is – anders dan de stenen van een monument – voortdurend in beweging en verandert mee met de tijd én van beoefenaar tot beoefenaar.
Deze ambachten, tradities en gebruiken zijn vaak onbewust al aanwezig in de monumenten, maar worden dit jaar nóg zichtbaarder gemaakt tijdens Open Monumentendag.
Immaterieel erfgoed: dat zijn vandaag de dag ook steeds meer kerken en kerkdiensten: ze herbergen gewoonten en gebruiken, die lang niet altijd meer bij een grote groep inwoners bekend of vertrouwd zijn. Grijp dus de kans om tijdens de Open Monumentendag op 9 en 10 september het immateriële erfgoed van jouw monumentale kerk te laten zien, met bijvoorbeeld een rondleiding, een speurtocht door het gebouw, een openluchtdienst, een orgelconcert en/of orgelkids. Of ga eens het gesprek aan met gebruikers en gasten over de kansen voor het gebruik van je gebouw.
En wist je trouwens dat zaterdag 9 september ook Nationale Orgeldag is? Meer informatie hierover vind je op: www.nationaleorgeldag.nl.
Materialen – Levend erfgoed zichtbaar en ervaarbaar maken
Hoe maak je nu dit levend erfgoed zichtbaar en ervaarbaar tijdens Open Monumentendag 2023? We hebben in dit document wat voorbeelden op een rij gezet.
> Download het document met inspirerende voorbeelden
Inspiratie voor Open Monumentendag
Gespreksmateriaal voor het college van kerkrentmeesters/kerkenraad over de inzet van het eigen gebouw:
- Hoe houd je het kerkgebouw open in een krimpende kerk? Laat je inspireren door hoe ze dit in Zuid-Limburg doen. Lees het artikel.
- Praatplaat bij de notitie ‘Speelruimte gezocht. Een protestantse visie op het kerkgebouw’.
- Notitie ‘Speelruimte gezocht. Een protestantse visie op het kerkgebouw’, tezamen met synodeverslag.
Kerkblik met vragen over jouw kerkgebouw
Ga op een laagdrempelige en speelse manier met de bezoekers in gesprek over jouw kerkgebouw door gebruik te maken van het ‘kerkblik’. Download de vragenkaartjes, bedenk eventueel zelf nog een eigen vraag, print ze één of meerdere keren uit, knip ze uit en doe ze in een blik. Laat elke bezoeker een (of meerdere) vragenkaartje(s) trekken. Leg bij het blik een schrift waarin de bezoekers hun vragen kunnen beantwoorden, zo heb je straks alle antwoorden mooi bij elkaar. Je kunt de bezoekers de kaartjes weer laten inleveren om ze terug in het blik te doen, maar je kunt het blik ook aanvullen met nieuwe kaartjes als het leeg dreigt te raken. Deze werkvorm is ook zeer geschikt bij een startzondag of om op een ander moment met uw gemeenteleden over uw kerkgebouw in gesprek te gaan.
Downloads
> Folder Open Monumentendag in jouw gemeente
> Voorbeeldspeurtocht ‘Speuren in en om de kerk van Voorst’
Hoe kun je als kerk meedoen?
Als je nog niet benaderd bent door een lokaal comité van de Open Monumentendag, ga dan naar de website van de landelijke monumentendag en kijk bij ‘naar welk comité ben je op zoek’ voor de gegevens in jouw woonplaats en neem contact met hen op.
Lukt dat niet, dan kun je je ook altijd melden bij www.openmonumentendag.nl en dan kijken zij naar een mogelijke koppeling.