Op 10 januari 2025 communiceerde de Kleine Synode aan alle colleges van kerkrentmeesters en diakenen de besluiten inzake de nieuwe grondslagen voor het quotum en de Solidariteitskas. Daarin werd ook duidelijk dat er in het vervolg van dit besluit nog de nodige processen in 2025 lopen. Hoe staat het daarmee en wat moeten colleges hier voor de begroting 2026 over weten? We zetten het kort en bondig op een rij.
Wat gebeurde er in 2024?
Op 13 december 2024 besloot de Kleine Synode tot een nieuwe grondslag voor het kerkrentmeesterlijk en diaconaal quotum. Tevens besloot de synode om de bijdrage voor de Solidariteitskas voor de jaren 2025 en 2026 de oude systematiek van 5,- per belijdend lid aan te houden en eerst in deze periode een kerkbreed gesprek over solidariteit te voeren. Voorafgaand aan dit besluit kwamen er van colleges van kerkrentmeesters en diakenen veel bezwaren (189 revisieverzoeken op het besluit en 216 bezwaren bij het Generaal College voor Bezwaren en Geschillen (GCBG). Ook VKB Kerkrentmeesters sprak zich duidelijk uit over deze nieuwe grondslagen. Uiteindelijk werden een aantal bezwaren ten aanzien van het quotum in de nieuwe besluitvorming betrokken (uitzonderingsgronden op de omslag over de totale baten, zoals het erbuiten laten van baten uit subsidies). En werd dus besloten tot een kerkbreed gesprek.
Bezwaarprocedure
Door het nieuwe besluit (en het meenemen van een deel van de revisiepunten) was het bespreken van de 189 revisieverzoeken niet meer nodig. Maar na de communicatie van van de besluiten hielden nog zo’n 185 colleges hun bezwaar bij het GCBG aan. Deze bezwaarprocedure loopt nog en voor de zomer moesten alle bezwaarden en de Kleine Synode bij dit onafhankelijke rechtscollege in de kerk hun bezwaarschriften indienen. Het is nu wachten op een uitspraak van het college. Het kan dus zijn dat de bezwaarden (of een aantal van hen) door het GCBG in het gelijk worden gesteld, en dat heeft dan automatisch gevolgen voor de besluiten die de Kleine Synode in december 2024 genomen heeft. Mede daarom heeft de landelijke kerk de voorlopige beschikking over 2025 op hetzelfde bedrag als 2024 gesteld. Mocht de Kleine Synode door het GCBG in het gelijk worden gesteld dan komt er voor 2025 nog een definitieve beschikking op basis van de nieuwe regeling (3,7% over de totale baten minus de uitzonderingsgronden). Houdt u hiermee rekening voor zowel de begroting van 2026 (als toch de nieuwe regeling de basis kan zijn), als voor de kosten in 2025, zeker als u weet dat de verschuivingen in afdracht groot kunnen zijn. Mogelijk ontvangt u, als het GCBG pas eind 2025 uitspraak doet, deze correctiefactuur over 2025 pas in 2026. De Kleine Synode heeft ook bepaald, dat er ook nog een overgangsregeling met een korting van kracht is, voor die gemeenten die met een groter verschil dan 10.000 euro t.o.v. de vorige regeling geconfronteerd worden. Het percentage voor het quotum in 2026 (nu dus 3,7% over de totale baten) moet nog in de Kleine Synode dit najaar worden vastgesteld.
Kerkbreed gesprek
De kleine synode heeft in maart 2025 gesproken met twee adviseurs inzake dit kerkbreed gesprek met een goede verbinding met de bezwaarde colleges. Classispredikant Riemer Praamsma (classis Fryslân) en Joost Schelling (directeur VKB Kerkrentmeesters) vertelden de synode niet alleen, hoe het besluit tot een afdracht op basis van eigen vermogen in hun achterban gevallen is, maar deelden ook enkele inhoudelijke argumenten tegen deze regeling, en keken vooral met de synode naar voren: welke zaken zijn van belang als de kerk een breed gesprek over solidariteit gaat voeren?
In juni 2025 stelde de Kleine Synode een verkenner aan, in de persoon van ds. Arie van der Maas (voormalig classispredikant Delta) om dit kerkbreed gesprek te gaan opzetten. Deze heeft inmiddels al met de breed moderamina van de classes gesproken en ook het bestuur van VKB Kerkrentmeesters begin september geconsulteerd. De VKB staat hierin nog steeds op het standpunt dat een directe afdracht van het totaal eigen vermogen voor de solidariteitskas inhoudelijk en praktisch onwenselijk is. Tegelijk is het ook nodig om het begrip solidariteit in de kerk meer inhoud te geven, daarbij ook het project Werkzaam Vermogen te betrekken, en de positie en invulling van de commissie Steunverlening tegen het licht te houden. Eind september bespreekt Arie van der Maas zijn bevindingen met de Kleine Synode en presenteert dan ook een plan van aanpak voor het vervolg, waaronder het instellen van een regiegroep met brede vertegenwoordiging uit de kerk om dit kerkbreed gesprek ter hand te nemen. Voor de begroting 2026 kunt u nog volstaan met het rekenen van een bijdrage aan de Solidariteitskas van 5 euro per belijdend lid. Voor 2027 zou er dan mogelijk een nieuwe systematiek kunnen komen. Als VKB Kerkrentmeesters volgen we dit proces zeer kritisch en mag u erop rekenen dat wij alles in het werk stellen om te komen tot een goed en transparant besluitvormingsproces. Voor het einde van dit kalenderjaar komen we als VKB met een eigen update, mocht een update nog niet van de Synode zelf zijn gekomen.
Mocht u over het bovenstaande nog vragen hebben, mail dan naar info@kerkrentmeester.nl ovv kleine synode.