De deuren van de Fonteinkerk in Krimpen aan de IJssel zwaaien open als nooit tevoren. Waar ooit gesloten vitrages het zicht belemmerden, stroomt nu het daglicht binnen en wordt iedere bezoeker verwelkomd met een glimlach. Met een combinatie van transparantie, betrokkenheid en innovatie laat de gemeente zien hoe je als kerk écht midden in de samenleving kunt staan. De jury van de VKB–MercerMarsh Award 2025 bekroonde deze inzending dan ook met de tweede plaats.
Tekst Joost Schelling Beeld Willem Jan de Bruin Fotografie (@willemjandebruin)
Van fusie naar frisse start
De aanleiding voor de grootschalige verbouwing van het voormalige gebouw Ark tot de Fonteinkerk was helder. Voorzitter van het college van kerkrentmeesters Cees Paul: “We hebben als protestantse gemeente vier wijkkerken en we merkten dat er een gestage terugloop was in leden. Om toekomstige financiële problemen te voorkomen is besloten een gebouw af te stoten en met twee wijken gebruik te maken van een vernieuwd gebouw. De gesprekken tussen de wijkgemeenten over het gezamenlijk gebruikmaken van één gebouw heeft geresulteerd in een fusie. De door de fusie ontstane nieuwe gemeente wilde graag ook naar een nieuwe manier van vieren toe. Dat is de reden dat we hebben gezegd: we gaan van twee gebouwen naar één heel nieuw gebouw, om een echte frisse start te kunnen maken.” Door zo de krachten van twee wijkgemeenten – de hervormde Rank en de gereformeerde Ark – te bundelen, ontstond een nieuwe gemeenschap met een frisse blik en veel nieuw elan. Dit was geen optelsom van oude gewoontes, maar een keuze voor vernieuwing en verbinding.
Communicatie en participatie als fundament
Het succes van de transformatie schuilt in de manier waarop de gemeenteleden zijn meegenomen in het hele proces. Ondanks de uitdagingen van de coronatijd werd er creatief gecommuniceerd. Interactieve sessies met de architect gaven bijvoorbeeld ruimte aan wensen en ideeën vanuit de gemeenschap. Kerkrentmeester Derk-Jan Raven, die nauw betrokken is geweest bij de verbouwing van het gebouw: “We hebben daarnaast ongeveer iedere maand een filmpje op de kerk-app gezet, waarbij ik dan door het gebouw liep wat in aanbouw was, met het verhaal erbij, wat er allemaal gebeurde, hoe ver het was, soms waarom een bepaalde keuze was gemaakt. Op die manier hebben we maandelijks de hele gemeenschap meegenomen met het hele proces rondom de verbouwing.” Zo herkenden leden hun eigen inbreng terug in het uiteindelijke ontwerp. Duidelijkheid geven over wat wél maar zeker ook wat niet mogelijk was, zorgde voor voldoende draagvlak en begrip.
Openheid en multifunctionaliteit in het hart van het gebouw
De nieuwe Fonteinkerk ademt openheid. De ontmoetingsruimte is het kloppend hart, met grote ramen en zicht op het park en de fontein. Derk-Jan: “Mensen die de Ark nog gekend hebben en voor het eerst in de Fonteinkerk komen, kijken echt in verwondering hoe transparant en open het is geworden.” De ontvangsthal is ruim en gastvrij, met altijd iemand aanwezig om bezoekers te verwelkomen. Flexibele zalen en een grote, goed uitgeruste keuken maken het gebouw geschikt voor een breed scala aan activiteiten: van taallessen voor nieuwkomers tot jeugdclubs, seniorenmiddagen en concerten. Ook externe partijen, zoals verenigingen van eigenaren, lokale verenigingen en laatst zelfs het gevangeniswezen, maken volop gebruik van de faciliteiten.
"We proberen ook de wijk naar binnen te halen en andersom. In de filosofie achter de hele verbouwing is eigenlijk dat we echt veel meer verbinding willen maken met de omgeving. Daar zetten we steeds meer stappen in." Derk-Jan Raven
Verbinding met de wijk en toekomstgericht denken
Wat de Fonteinkerk bijzonder maakt, is de voortdurende zoektocht naar verbinding met de omgeving. Derk-Jan: “We proberen ook de wijk naar binnen te halen en andersom. In de filosofie achter de hele verbouwing is eigenlijk dat we echt veel meer verbinding willen maken met de omgeving. Daar zetten we steeds meer stappen in.” Initiatieven als gezamenlijke maaltijden en de geplande pluktuin – een ontmoetingsplek aan het water waar iedereen welkom is – onderstrepen deze maatschappelijke betrokkenheid. De samenwerking met de burgerlijke gemeente is intensief, met als doel Krimpen aan den IJssel een plek te bieden waar gelovigen en niet-gelovigen elkaar informeel kunnen ontmoeten.
Samenwerken
De jury van de VKB-MercerMarsh Award 2025 keek ook nadrukkelijk naar de mate waarin de inzendingen inspirerend zijn voor andere colleges van kerkrentmeesters. Hoe kunnen de belangrijkste succesfactororen van een project naar andere plekken worden gebracht? Wat was hier de belangrijkste succesfactor? Dat is bij dit project duidelijk: zichtbaarheid en benaderbaarheid van de projectleiders en kerkenraadsleden. Door open te communiceren en samen te werken, ontstond er een breed gedragen gevoel van eigenaarschap. De open houding, zowel letterlijk in het gebouw als figuurlijk in de omgang, heeft geleid tot een gastvrije en levendige gemeenschap waar mensen zich welkom voelen – ongeacht hun achtergrond. Cees: “Iedereen wist wie er mee bezig waren en kon altijd terecht met vragen of ideeën. Het was geen project van een kleine groep achter gesloten deuren, maar iets wat we samen hebben gedaan.”
De Fonteinkerk laat zo zien dat een kerkgebouw veel meer kan zijn dan een plek voor de zondagse eredienst. Het is een huis voor de hele wijk, waar ontmoeting en verbinding centraal staan. Hoe zorg jij ervoor dat het kerkgebouw een plek van betekenis blijft voor zowel gemeenteleden als buurtbewoners?
Beluister ook podcast #31 met alle winnaars van de VKB-MercerMarsh Award 2025 via onze website of op Spotify
