Waar gaat dit onderwerp over?
Als eigenaar van een (monumentaal) kerkgebouw heb je de zorg voor het onderhoud van het gebouw. Een zeker niet onbelangrijke taak. Dat geldt zowel voor onderhoud op korte als op langere termijn. Eigenaren van een monumentaal gebouw hebben vanuit de wetgeving zelfs een verplichting tot het plegen van onderhoud. Deze verplichting is vastgelegd in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal), onderdeel van de Omgevingswet. In elk geval is het zeer gewenst om als gebouweneigenaar in kaart te hebben gebracht welk onderhoud op korte en op langere termijn kan worden verwacht en daarvoor een goede planning voor te maken. Voor het aanvragen van onderhoudssubsidie (SIM) voor rijksmonumenten is een meerjarenonderhoudsplanning vereist. (zie ook bij het onderwerp monumenten)Voor gebouwen zonder monumentenstatus is dat natuurlijk ook erg handig, zodat al het onderhoud niet op een zelfde moment hoeft plaats te vinden. Anderzijds is het soms handig om bepaalde onderhoudswerkzaamheden weer te combineren.
Belangrijke vragen om je als college bij dit item te stellen
- Beschikken we over een meerjarenonderhoudsplanning van het gebouw (of de gebouwen) en het interieur?
- Is mijn planning effectief als het gaat om tijd en beschikbare financiën?
- Is het nodig om externe hulp in te schakelen bij het uitvoeren van het onderhoud?
- Kan er subsidie worden aangevraagd voor bepaalde soorten onderhoud en zijn er instanties die bijdragen voor onderhoudsprojecten? (Denk bijvoorbeeld aan de restauratie of het groot onderhoud van het kerkorgel.)
Wat moet je als kerkrentmeester doen/weten?
Een adequate onderhoudsplanning is onmisbaar als je eigenaar bent van een kerkelijk gebouw. Dat geld niet alleen voor de kerk maar ook voor de pastorie of het verenigingsgebouw. Zorg dat je alle onderhoud in kaart hebt gebracht over korte en langere periodes. Laat zo nodig een deskundige met ervaring meekijken. Pas de planning aan als blijkt dat het onderhoud eerder of later moet / kan worden uitgevoerd.
Er zijn modellen beschikbaar die met toestemming van het bureau Hersteld Hervormde kerk kunnen worden gebruikt:
- Meerjarenonderhoudsplanning
- Checklist onderhoud (leeg)
- Checklist onderhoud (voorbeeld)
- Onderhoudsinspectie
- Tabel onderhoud
- Matrix Onderhoud
Meer weten?
- Op de website van Monumenten.nl vind je handige tips voor onderhoud en restauratie
- Handboek Kerkgebouwen VKB Kerkrentmeesters (Hoofdstuk 12 gaat over onderhoud)
- Artikel ‘Binnenkijken bij de Jeruzalemkerk in Zwolle’, waar met slimme technieken het meerjarenonderhoudsplan inzichtelijk wordt gemaakt. (Kerkbeheer #3 2025)
- Artikel ‘Onderhoudsvoorziening maken in de begroting, waarom en hoe?’ (PKN/GCBB).
Hulp van VKB partners nodig?
Laatste update: 25 augustus 2025