VKB | Vereniging Kerkrentmeesterlijk Beheer
VKB | Vereniging Kerkrentmeesterlijk Beheer
Menu

Zoek in:

Vrijwilligers

Waar gaat dit onderwerp over?

Vrijwilligers vormen het kloppend hart van elke kerkelijke gemeente binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). Zonder hun inzet zijn de meeste kerkelijke taken – van kosterschap tot jeugdwerk, van administratie tot onderhoud – niet uitvoerbaar. Vrijwilligerswerk in de kerk is breed: het varieert van incidentele hulp tot structurele taken, en omvat zowel ambtsdragers als andere gemeenteleden. Kerkrentmeesters hebben een centrale rol in het organiseren, aansturen, waarderen en ondersteunen van deze vrijwilligers. Daarbij horen ook het ontwikkelen van beleid, het zorgen voor een veilige en prettige werkomgeving, en het voldoen aan wet- en regelgeving, waaronder de regels rondom vergoedingen en verzekeringen.

 

Welke vragen moet je je als college van kerkrentmeesters stellen?

  • Welke taken worden in onze gemeente door vrijwilligers uitgevoerd, en is deze lijst actueel?
  • Wie is verantwoordelijk voor de aansturing en begeleiding van welke vrijwilligers? Is dat de kerkenraad, het college van kerkrentmeesters of de diaconie?
  • Hebben we een helder en actueel vrijwilligersbeleid, inclusief afspraken over werving, begeleiding, waardering, scholing en (indien van toepassing) vergoedingen?
  • Hoe zorgen we voor een veilige omgeving voor vrijwilligers (denk aan VOG, gedragscode, verzekering)?
  • Worden vrijwilligers voldoende gewaardeerd en ondersteund? Hoe borgen we dit structureel?
  • Zijn de afspraken over vrijwilligersvergoedingen en de fiscale regels bekend en vastgelegd?
  • Hoe zorgen we voor kennisoverdracht en continuïteit bij vertrek van vrijwilligers of kerkrentmeesters?
  • Hebben we zicht op de risico’s en is er voldoende verzekering voor vrijwilligers?
  • Is er voldoende aandacht voor scholing, ontwikkeling en het voorkomen van overbelasting?

 

Wat moet je als college van kerkrentmeesters weten?

Aansturing en beleid

  • Vrijwilligerswerk binnen de kerk vraagt om duidelijke afspraken over taken, verantwoordelijkheden en aansturing. Eenduidigheid voorkomt willekeur en onduidelijkheid, vooral bij wisselingen van taken of personen
  • Het is verstandig om een vrijwilligerscoördinator aan te stellen of duidelijke afspraken te maken over wie aanspreekpunt is voor vrijwilligers.
  • Een goed vrijwilligersbeleid bevat afspraken over werving, begeleiding, waardering, scholing, verzekering en het omgaan met vertrouwelijke informatie.

Werving en behoud

  • Werven begint met het signaleren van talent en motivatie bij gemeenteleden, niet alleen met het invullen van bestaande vacatures. Flexibiliteit is belangrijk: verdeel taken in kleinere, behapbare delen en sluit aan bij de wensen en mogelijkheden van de vrijwilliger.
  • Waardering is essentieel voor het behouden van vrijwilligers. Dit kan door persoonlijke aandacht, een bedankje, een vrijwilligersavond of een onderscheiding.

Waardering, beloning en vergoeding

  • Waardering is de belangrijkste beloning, maar een (onkosten)vergoeding is mogelijk. De fiscale vrijwilligersvergoeding is in 2024 maximaal €2.100 per jaar, €210 per maand en €5,50 per uur. Let op: dit is een totaalbedrag voor alle vrijwilligerswerkzaamheden bij verschillende organisaties samen.
  • Vergoedingen moeten zorgvuldig worden vastgelegd, bij voorkeur in een vrijwilligersovereenkomst. Voor ambtsdragers is het toekennen van een vrijwilligersvergoeding binnen de kerkorde doorgaans niet toegestaan.
  • Vrijwilligers kunnen hun vergoeding als gift teruggeven aan de kerk; dit kan fiscaal aftrekbaar zijn als het goed wordt vastgelegd.
  • Oud-collega Adam van Bergeijk legt dit helder in dit filmpje van 1 minuut uit: Vrijwilligersvergoeding | NOV – Platform Vrijwillige Inzet

Veiligheid en verzekering

  • Vanaf 1 juli 2025 is voor diverse vrijwilligers in de kerk een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) verplicht, met name voor functies met pastorale taken, contact met kwetsbare groepen of die gevoelig zijn voor fraude. De VOG is gratis aan te vragen via de Regeling Gratis VOG.
  • Zorg voor adequate verzekeringen: ongevallen- en aansprakelijkheidsverzekering voor vrijwilligers, en eventueel bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering.
  • Een veilige werkomgeving vraagt om beleid op het gebied van integriteit, gedragscodes en vertrouwenspersonen.

Scholing en ontwikkeling

  • Bied vrijwilligers mogelijkheden tot (bij)scholing, bijvoorbeeld via de VKB Academy of lokale trainingen. Dit draagt bij aan motivatie en kwaliteit van het werk.

Administratie en continuïteit

  • Houd een actuele lijst bij van alle vrijwilligers en hun taken. Leg afspraken en vergoedingen schriftelijk vast.
  • Zorg voor goede overdracht bij vertrek van vrijwilligers of kerkrentmeesters, bijvoorbeeld met een overdrachtsdossier en een mentor voor nieuwe vrijwilligers.

Meer weten?

Quote uit Kerkbeheer 3 – 2025 van columnist Barbara Lamain

“Werken met vrijwilligers is prachtig. Mensen zijn bereid om hun tijd en talenten te geven aan de kerk. En dat belangeloos. Dat is geweldig! … Maar het is ook lastig. … Wanneer je dat doet, denk dan aan de regel ‘Eén op zeven’. Heb ik al meerdere keren mijn waardering geuit voor het werk van deze broeder of zuster?”

 

Partners

Vrijwilligers:
ProjectPerfect

Verzekeringen:
Donatus Verzekeringen
Mercer-Marsh VKB Verzekeringen

Laatste update: 21 mei 2025