Waar hebben we het over?
De eigenaar van een kerkelijk gebouw is verantwoordelijk voor de veiligheid van het gebouw en zal alles in het werk moeten stellen om ook de veiligheid van het gebouw te waarborgen. Zo moeten er bijvoorbeeld werkbare en gecontroleerde brandblussers in het gebouw aanwezig zijn. Verder moet er ook een goed georganiseerde bhv-organisatie opgezet zijn en is het noodzakelijk om een RI&E uit te voeren.
Belangrijke vragen om je als college te stellen
- Wat moeten we doen ten aanzien van brandveiligheid in ons gebouw?
- Wanneer is voor het laatst een RI&E uitgevoerd?
- Is onze kerk veilig toegankelijk?
- Voldoet ons gebouw aan het gebouwenbesluit?
Wat moet je als kerkrentmeester doen/weten?
Risico Inventarisatie en Evaluatie
Om de risico’s in beeld te krijgen en te bepalen in hoeverre deze risico’s zijn of kunnen worden afgedekt is het noodzakelijk een RI&E uit te voeren. De RI&E komt voort uit de arbo-regelgeving en is daarmee voor bijna elke gemeente een verplichting.
De Protestantse kerk heeft een model ontwikkeld voor gemeenten met en zonder horeca dat gevolgd kan worden bij het opstellen van een RI&E. Dit is een erkende branche RI&E instrument.
Vanaf 25 betaalde medewerkers is het verplicht om de RI&E te laten toetsen door een gecertificeerde arbodienst of een veiligheidskundige. Zijn er 25 of minder medewerkers in dienst en wordt gebruik gemaakt van een erkend branche RI&E instrument, dan hoeft de RI&E niet te worden getoetst.
Zorg dat je al de risico’s in kaart hebt gebracht en evalueer deze periodiek. Maak hierbij gebruik van bestaande modellen. Heb je behoefte aan meer kennis van zaken op het gebied van veiligheid, schakel dan een externe deskundige in die bekend is met de regelgeving en daarbij kan aangeven hoe en en ander moet worden aangepakt.
Aan de slag met de RI&E in jouw kerk? Hiervoor hebben we een handig stappenplan gemaakt, waarmee je direct aan de slag kunt.
Bouwbesluit
Alvorens een kerkgebouw in gebruik te nemen waar meer dan 50 mensen tegelijkertijd kunnen verblijven moet een gebruiksmelding bij het omgevingsloket worden gedaan. Als kerk is het noodzakelijk om een integraal plan veiligheidszorg te hebben, waarin te vinden is op welke wijze de lokale veiligheid wordt gewaarborgd. Als het gaat om de fysieke ruimte van het gebouw is de regelgeving van het bouwbesluit van toepassing. In het bouwbesluit staat ook informatie over het brandveilig gebruik van het kerkgebouw.
De vlag uithangen op de kerktoren: denk aan de veiligheid!
Bij belangrijke momenten willen we graag de vlaggen bij de kerk en op de kerktoren uithangen. Hoewel de vlaggen vanaf de grond klein lijken, zijn ze in werkelijkheid veel groter dan de exemplaren die we thuis gebruiken.
Het ophangen van een vlag aan een vlaggenmast is vrij eenvoudig en brengt weinig risico met zich mee. Echter, bij het plaatsen van vlaggen op de kerktoren zijn er wel mogelijke risico’s om rekening mee te houden. Vaak moeten mensen naar boven via trappen en/of ladders. Hierbij is het belangrijk om de conditie van de trap of ladder te controleren. Eenmaal bij het torendak aangekomen, moet iemand vaak dicht bij de rand staan om de grote, onhandige vlag te bevestigen. Voer deze klus altijd met twee personen uit.
Daarnaast is het belangrijk om interne afspraken te maken over hoe te handelen als er iets misgaat. Is er een noodplan en is bekend wie wanneer de toren beklimt om de vlaggen op te hangen? Kortom, bedenk van tevoren hoe u de vlaggen op de kerktoren zonder gevaar voor mensenlevens laat wapperen.
Wie komt er in de toren?
Welke personen komen er verder in de toren en hoe komen ze daar? Via een oude, ingesleten smalle of steile trap? Zijn er stevige leuningen? Als men een ladder gebruikt, is die veilig en gekeurd? Wie weet wanneer er mensen in de toren zijn?
Opslag in de toren
In veel kerktorens liggen goederen opgeslagen. Welke goederen zijn dat? Hoe zijn ze verpakt? Is de vloer stevig genoeg als iemand er iets wil pakken? Zijn de goederen nog wel nodig? Liggen er spullen die brandbaar zijn? Kortom, ook in en om het gebruik van de kerktoren schuilen risico’s.
Onze deskundige VKB-partners denken graag mee om de risico’s zoveel mogelijk te beperken. Zie www.kerkrentmeester.nl/partners-adviseurs/
Meer weten?
- Informatie inzake het Bouwbesluit
- Hoofdstuk 15 over veiligheid in het Handboek Kerkgebouwen
- Procesplaat ‘Aan de slag met de RI&E in de kerk’ (Kerkbeheer #1 2024)
- Artikel ‘Doe jij dit ook?’ over schoonmaak, hygiëne en voedselveiligheid (Kerkbeheer #1 2024)
- Artikel over de beveiliging van het kerkgebouw in de rubriek ‘Wat kost…?’ (Kerkbeheer #5 2024)
- Do’s & don’ts: ‘Veiligheid in de kerk’ (Kerkbeheer #6 2024)
- Checklist ‘Veiligheid rond kerst’ (Kerkbeheer #6 2024)
Lees verder in de kennisbank bij de items bhv, arbo en veilig kerk-zijn.
Hulp van VKB partners nodig?
Laatste update: 22 april 2025